Kolor biały. To najjaśniejsza z barw. Na dodatek kolor ten rozjaśnia inne kolory. Jest znany i używany przez ludzkość już od czasów najdawniejszych.
W kulturze krajów zachodnich ze względu na swoją jasność utożsamia się go z czystością oraz niewinnością. Symbolika ta jest bardzo wyraźna w religii, gdzie dzieci niesione do chrztu ubrane są w biel, podobnie jak te idące w do pierwszej komunii. Zgodne z tradycją biała jest suknia ślubna panny młodej. Również wyobrażenia aniołów w malarstwie religijnym są przedstawiane w białych szatach i z białymi skrzydłami.
Natomiast w krajach azjatyckich kolor biały jest kojarzony ze śmiercią tak jak czarny w kulturze zachodu. Z tego powodu jego używanie jest unikane w codziennym życiu, co oznacza, że ubrania w tym kolorze zakładane są głównie np. na pogrzeby.
Trudno powiedzieć którą powyższą przesłanką kierował się nasz ustawodawca, niemniej postanowił od 1 września powołać elektroniczny wykaz czynnych podatników VAT czyli białą listę podatników VAT
Czym jest biała lista podatników VAT ?
Jest rejestrem z danymi przedsiębiorców, łączącym w sobie wszystkie obecne trzy wykazy podatników (wykaz czynnych podatników VAT, niezarejestrowanych lub wykreślonych, oraz przywróconych) oraz dodatkowe elementy. Rejestr będzie prowadzony przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, a jego celem jest „dalsze uszczelnianie podatku od towarów i usług oraz zminimalizowanie ryzyka nieświadomego udziału podatników w karuzelach VAT”. Najważniejszym wspomnianym powyżej dodatkowym elementem będzie rachunek bankowy przedsiębiorcy (jednoosobowego, lub spółki).
Co to oznacza ?
W skrócie, zanim przedsiębiorca dokona płatności na konto bankowe wskazane na fakturze wystawionej przez czynnego podatnika VAT, powinien sprawdzić na owej białej liście, czy po pierwsze sprzedawca jest czynnym podatnikiem VAT oraz - uwaga - czy konto bankowe wskazane na fakturze do zapłaty, pokrywa się z kontem wykazanym w białej liście. Szef KAS konta do białej listy będzie pobierał ze zgłoszeń CEIDG lub NIP-2 i NIP-8.
Od kiedy ?
Biała lista wchodzi w życie 1 września 2019 r., ale dopiero od 1 stycznia 2020 r. zaczną obowiązywać konsekwencje (sankcje) za przekazywanie środków na konto inne, niż wskazane w białej liście.
Czy to obowiązkowa zmiana i co w razie pomyłki (sankcje)?
Weryfikacja konta kontrahenta z białą listą będzie obligatoryjna, a zaniedbanie tego obowiązku – w przypadku transakcji > 15 tys zł - od 1.1.2020 roku - będzie się wiązało z (1) odpowiedzialnością solidarną – czyli nabywca będzie odpowiadał za zaległości podatkowe kontrahenta solidarnie (uniknięcie tej sankcji będzie możliwe w przypadku dokonania przelewu na konto spoza białej listy, ale z wykorzystaniem tzw. podzielonej płatności = split payment). Dodatkowo, dokonana transakcja powyżej kwoty 15 tysięcy złotych przez podatnika na rachunek swojego kontrahenta inny niż ujawniony w bazie, uniemożliwi (2) zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów kwoty w tej części. Powyższe dwie sankcje nie będą jednak dotyczyć podatników, którzy w okresie do 3 dni od dokonania płatności zgłoszą w urzędzie skarbowym pod który podlega sprzedawca, fakt wpłaty na konto inne, niż w białej liście -> wzór zawiadomienia.
Urząd skarbowy sprzedawcy – czyli jaki ?
Przypominamy, że podległość skarbowa, w przypadku 1-osobowych przedsiębiorców, determinowana jest miejscem ZAMIESZKANIA. I są to dane tajne, zgodnie z RODO. Natomiast na fakturze ujawniany jest adres stałego miejsca prowadzenia działalności sprzedawcy, czyli np. wynajmowanego e-biura, które może być zlokalizowane w innym zakątku kraju. Zatem skąd nabywca ma wiedzieć, który urząd powiadomić w ciągu tych 3 dni ? Pytanie pozostawiamy jako retoryczne. Wygląda na białą plamę na białej liście.
Co będzie musiało zawierać zawiadomienie ?
Treść zawiadomienia musi zawierać przynajmniej następujące elementy:
wskazanie nazwy oraz adresu siedziby spółki, a w przypadku podatnika będącego osobą fizyczną - imię, nazwisko oraz adres stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, na rzecz którego dokonano dostawy towarów lub świadczenia usług,
dane wystawcy faktury wskazane na fakturze (numer identyfikacyjny, nazwa albo nazwisko i imię oraz adres),
numer rachunku, na który dokonano zapłaty należności, oraz wysokość należności zapłaconej na ten rachunek, a także dzień zlecenia przelewu.
A co z przedsiębiorcami wykazującymi stratę ?
Stosownie do nowego brzmienia przepisów w tych ustawach podatnicy (w przypadku podatników PIT - prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą) w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów - zwiększają przychody odpowiednio w miesiącu, w którym odpowiednio została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego albo został zlecony przelew.
Co z kontami technicznymi np. Paypal, PayU, DotPay, rachunki powiernicze, depozytowe i zastrzeżone escrow itp. ? Teoria „masek”
Nie są przecież wykazane w urzędzie skarbowym, zatem nie będzie ich na białej liście. Ustawa o tym milczy, zatem odnosząc się literalnie, konsekwencje będą jak wyżej. Niemniej Ministerstwo Finansów w komunikacie (!) zawarło już (czyli zanim ta biała lista w ogóle weszła w życie) wyjaśnienie zgodnie z którym: „Wpłaty na rachunki wirtualne, które są przypisane do rachunku rozliczeniowego będą traktowane jak wpłaty na rachunek rozliczeniowy, który podlega zgłoszeniu do urzędu skarbowego. Natomiast same rachunki wirtualne nie będą podlegały obowiązkowi zgłaszania do urzędu skarbowego w celu ich zamieszczenia w wykazie.”
No dobrze, ale jak wpłacający ma sprawdzić, czy podane konto wirtualne jest przypisane do rachunku rozliczeniowego, który jest wykazany na białej liście ?
Na razie nie wiadomo: „Jednocześnie uprzejmie informuję, że obecnie trwają prace w kierunku opracowania wymagań związanych z wykazem podatników VAT, w tym również w zakresie wykorzystania tzw. "masek" do weryfikacji rachunków wirtualnych i przed końcem bieżącego roku zostaną wypracowane zasady zapewniające bezpieczeństwo dokonywania płatności na takie rachunki.”
Cytaty pochodzą z odpowiedzi na interpelację nr 32747 w sprawie braku wirtualnych rachunków rozliczeniowych, powierniczych i depozytowych na tzw. białej liście (Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Tadeusz Kościński, Warszawa, 19 sierpnia 2019 r.). Pełny tekst znajduje się -> tutaj, dla zainteresowanych.
Co z kontami prywatnymi, zgłoszonymi do 1-osobowej działalności ?
Konta te nie będą w wykazie białej listy, a zatem – na dzień dzisiejszy – konsekwencje jak powyżej. Na razie Ministerstwo Finansów nie wie co z tym zrobić, prawdopodobnie nie przewidziało takiej możliwości (?). Zobaczymy co na to teoria „masek” (białych?), może coś w najbliższym czasie wyjaśni. Na ten moment zaleca, aby płacić na rachunek prywatny przedsiębiorcy (przypominamy że chodzi o kwoty > 15 tys zł) i od razu zawiadamiać naczelnika urzędu skarbowego sprzedawcy 😊. Taka dobra rada Ministerstwa. Jeśli Państwo wystawiają faktury > 15 tys zł, i posługują się na dzień dzisiejszy rachunkiem prywatnym do celów działalności, warto rozważyć założenie rachunku firmowego do końca roku 2019, lub poprosić aby Państwa klient przygotował sobie szablon powiadomienia i co miesiąc powiadamiał naczelnika Państwa urzędu od 1.1.2020 r., w ciągu 3 dni od dnia wykonania przelewu.
Polecamy artykuł z Rzeczpospolitej -> Biała lista podatników VAT pułapką na małe firmy
Jak korygować koszty ?
Tego też nie wiadomo. Załóżmy, że podatnik kupi samochód osobowy, i zapłaci sprzedawcy na rachunek niewykazany na białej liście. Do kosztów podatkowych zalicza nie zakup auta, ale odpisy amortyzacyjne w wysokości 1/60 wartości zakupu miesięcznie. Czyli będzie korygował koszty przez 5 lat. Jeszcze trudniej będzie skorygować zakup towaru, który w spółkach jest kosztem dopiero w momencie sprzedaży (tylko jak powiązać wydanie towaru z konkretnym zakupem zwłaszcza w metodzie średnioważonej), a w przypadku KPiR jest kosztem bieżącym, ale na dzień 31.12 jest korygowany spisem z natury.
Niezarejestrowany – bez kłopotów
Z przepisów wynika, że sankcje w podatkach dochodowych będą dotyczyć tylko płatności przelewem „za fakturę wystawioną przez podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny”. Kłopotów więc nie będzie, gdy nasz kontrahent nie będzie podatnikiem. Płatności na jego rzecz będą mogły być kosztem według obecnych zasad. Jeśli np. zagraniczny kontrahent zarejestrował się dla celów VAT w Polsce, płatność wynikająca z transakcji o wartości powyżej 15 tys. zł niewątpliwie będzie podlegać restrykcjom wynikającym z przepisów o białej liście.
Limity
Korzystanie z białej listy ma być limitowane. Dziennie będzie można złożyć jedynie 10 zapytań o maksymalnie 30 podmiotów w przypadku -> API, lub pojedynczo-ręcznie bez limitu.
Resort finansów poinformował, że w sprawie przepisów o białej liście VAT zostaną wydane objaśnienia podatkowe. Dokument zostanie najprawdopodobniej opublikowany jesienią, gdy przepisy wejdą w życie i zakończą się trwające jeszcze rozmów z sektorem bankowym.
A czy nie lepiej byłoby wdrożyć przepisy po konsultacjach społecznych, bez powyższych niewiadomych ?
Uważamy, że lepiej.
Autor: Agnieszka Starczyńska