O czym należy pamiętać organizując loterię?

Z loteriami fantowymi bardzo często można się spotkać podczas letnich festynów oraz innych wydarzeń o charakterze masowym. Choć często mają charakter lokalny i są organizowane w niewielkiej skali, ich przeprowadzenie wiąże się z koniecznością spełnienia określonych wymogów formalnych. W praktyce oznacza to konieczność dostosowania się do przepisów ustawy o grach hazardowych, które regulują zarówno sposób organizacji, jak i obowiązki ciążące na organizatorach tego typu przedsięwzięć. W niniejszym artykule przedstawione zostaną podstawowe zasady organizowania loterii fantowych, ich podział oraz procedury prawne, które należy spełnić, aby działanie było zgodne z obowiązującymi przepisami.

O czym należy pamiętać organizując loterię?

1. Definicja oraz rodzaje loterii fantowej w kilku słowach

Loteria fantowa to rodzaj gry losowej, w której udział polega na zakupie losu, a organizator zapewnia wyłącznie nagrody w formie rzeczowej. Zasady przeprowadzenia loterii reguluje ustawa o grach hazardowych. Celem loterii fantowej jest pozyskanie funduszy przez organizacje pozarządowe, a także grupy nieformalne, aby finansować swoje cele statutowe, czyli działania, które wynikają z misji i zapisów statutowych. Te cele mogą obejmować pomoc społeczną, ochronę zdrowia, edukację, kulturę, ochronę środowiska i wiele innych obszarów.   

Wyróżnia się dwa typy loterii fantowych:

Kryterium	Duża loteria fantowa	Mała loteria fantowa
Wartość nagród	Wartość nagród równa lub wyższa od kwoty bazowej – 8 167,77zł.	Wartość nagród jest niższa niż kwota bazowa.
Rodzaj wydanego dokumentu uprawniającego do zorganizowania loterii	Zgłoszenie do naczelnika urzędu celnego, nie później niż 30 dni przed dniem jej rozpoczęcia	Zezwolenie wydane przez izbę celną.
Czy uzyskanie zezwolenia/zgłoszenia jest płatne?	Uzyskanie zezwolenia jest płatne i minimalną kwotę określa kwota bazowa: ·      8 167,77 zł - dla loterii organizowanych na terytorium więcej niż jednego województwa ·      4 083,89 zł – dla loterii organizowanej na terenie jednego województwa.	Bezpłatne.
Podatek od gier	10% sumy wpływów ze sprzedaży głosów	Nie występuje.

Uwaga! Wyższy limit wartości nagród, dla organizacji pożytku publicznego - 122 517 zł (15-krotność kwoty bazowej). Natomiast w ciągu roku pula wygranych nie może przekroczyć 30-krotności kwoty bazowej. Do tej kwoty wystarczy tylko zezwolenie do przeprowadzenia loterii.

2. Jak określić kwotę bazową 

Kwota bazowa to średniomiesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw (bez uwzględniania premii z zysku), wyliczane na podstawie danych za drugi kwartał poprzedniego roku i ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Jej wysokość ustalana i uaktualniana jest co roku. Dla roku 2025 wynosi 8 167,77 zł.

3. Kto może zostać organizatorem loterii fantowej?

Zarówno osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej mogą podjąć się organizowania loterii. Nie przewiduje się zwolnień odnośnie stosowania przepisów ustawy o grach hazardowych ze względu na rodzaj podmiotu, który planuje daną loterię zorganizować. Każdego obowiązują te same przepisy.

4. Jak legalnie zorganizować loterię fantową?

Organizacja loterii wymaga spełnienia określonych formalności – w zależności od wartości oferowanych nagród konieczne jest uzyskanie zezwolenia lub też zgłoszenia do urzędu celnego. Kluczowe znaczenie ma łączna wartość puli nagród, dlatego organizator powinien w pierwszej kolejności oszacować wartość każdego przedmiotu przewidzianego do wygrania i zsumować całą pulę. Jeśli suma nagród jest niższa od kwoty bazowej, wystarczy wysłać zgłoszenie (mała loteria), natomiast jeśli suma nagród jest wyższa lub równa kwocie bazowej, należy wystąpić o zezwolenie (duża loteria).

Zarówno zgłoszenia, jak i zezwolenia udziela naczelnik właściwej izby celnej odpowiedni dla miejsca, w którym ma zostać przeprowadzona loteria. Jednakże, jeśli zasięg loterii jest większy i obejmuje więcej niż jedno województwo, decydować będzie siedziba lub miejsce zamieszkania wnioskodawcy/organizatora. Szczegółowe informacje oraz wykaz izb można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Finansów.

5. Duża loteria – wniosek o zezwolenie

We wniosku o zezwolenie na organizację loterii powinny zostać zawarte następujące elementy:

• Rodzaj gry;

• Nazwa i status prawny organizatora;

• Dane osobowe osób zarządzających i reprezentujących podmiot;

• Czas i miejsce planowanej loterii;

• Cel, na który zostanie przeznaczony uzyskany dochód z gry;

• Planowana liczba losów;

• Gwarancja wypłacalności nagród;

• Projekt regulaminu gry;

• Ekspertyzę zabezpieczenia losów np. przed sfałszowaniem;

• Obowiązujące zaświadczenia potwierdzające brak zaległości w opłacaniu podatków stanowiących dochód budżetu państwa oraz brak zaległości w regulowaniu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne;

• Oświadczenie o niekaralności osób reprezentujących i zarządzających.

  
  

Wniosek można sporządzić samodzielnie, jednak na stronie Ministerstwa Finansów zamieszczone są gotowe formularze. Należy go złożyć na około dwa miesiące przed planowaną loterią.

6. Mała loteria - przebieg procesu zgłoszenia

Tak jak wspomniano w poprzednim podpunkcie, przy organizowaniu małej loterii, wystarczy dokonać zgłoszenia do urzędu celnego. Choć procedura jest prostsza niż w przypadku dużej loterii, nadal wymaga przygotowania odpowiednich dokumentów. Zgłoszenie powinno zawierać:

• Określenie rodzaju gry;

• Nazwę i status prawny organizatora;

• Dane osobowe osób zarządzających i reprezentujących podmiot;

• Regulamin gry;

• Czas i miejsce planowanej loterii;

• Cel, na jaki zostanie przeznaczony dochód z gry;

• Planowaną liczbę losów;

• Gwarancję do wypłacalności nagród;

• Oświadczenie o legalnym pochodzeniu środków finansowych lub majątku przeznaczonego na organizację loterii;

• Oświadczenie o niezaleganiu z podatkami, składkami ZUS i należnościami celnymi;

• Wzór losu;

• ­Oświadczenie o niekaralności osób reprezentujących i zarządzających

• Oświadczenia osoby nadzorującej oraz osoby bezpośrednio prowadzącej grę, potwierdzające znajomość przepisów ustawy o grach hazardowych.

Małą loterię należy zgłosić najpóźniej 30 dni przed planowanym rozpoczęciem. W tym czasie następuje weryfikacja przez urząd, czy został przekazany komplet dokumentów oraz poprawność regulaminu gry. Jeżeli zgłoszenie zawiera braki, regulamin narusza ustawę o grach hazardowych lub cel gry nie jest społecznie użyteczny, urząd może zakazać jej przeprowadzenia.

7. Obowiązki organizatora loterii fantowej

Organizator gry hazardowej powinien zapewnić wszystkim uczestnikom dostępu do treści regulaminu. Ważne by regulamin loterii również został zatwierdzony przez naczelnika urzędu. Dodatkowo należy pamiętać, że każda zmiana musi zostać zgłoszona do urzędu celnego w terminie 3 dni od dnia, w którym została dokonana.

Wśród podstawowych zagadnień, które musi zawierać regulamin loterii znajdują się:

• Pełna nazwa loterii.

• Dane organizatora loterii (nazwa, siedziba).

• Wskazanie organu, który udzielił zezwolenia na przeprowadzenie loterii.

• Dokładne określenie obszaru, na którym będzie przeprowadzana loteria, a także miejsce i data losowania fantów.

• Liczba losów lub kartonów przeznaczonych do sprzedaży.

• Cenę jednostkową losu lub kartonu.

• Szczegółowy opis przebiegu loterii.

• Opis procedur i środków gwarantujących prawidłowość przeprowadzenia losowania.

• Terminy rozpoczęcia i zakończenia sprzedaży losów.

• Cel społecznie użyteczny lub dobroczynny, na który zostanie przeznaczony dochód z loterii.

• Sposób oraz termin ogłaszania wyników loterii.

• Miejsce i termin wydania wygranych fantowych.

• Tryb i terminy składania reklamacji oraz zgłoszenia roszczeń.

• Wykaz nagród (fantów), ich rodzaj oraz określenie ich wartości procentowej w odniesieniu do łącznej kwoty losów przeznaczonych do sprzedaży.

  
  

Warto zaznaczyć, że całkowita wartość wygranych nie może być niższa od 30% łącznej ceny losów przeznaczonych do sprzedaży. Nagrody jak najbardziej mogą zostać pozyskane nieodpłatnie, ponieważ w tym warunku liczy się określenie wartości wygranych, a nie ich konkretny zakup. Ponadto należy zwrócić uwagę by wartość wygranej w losowaniu nie była niższa od ceny losu.

Kolejnym z obowiązków jest zabezpieczenie losów przed możliwością sfałszowania wyników. Istotne w tym punkcie jest to, że losy również muszą być zabezpieczone w taki sposób by nie doszło do przedwczesnego odczytania wyników loterii.

Po zakończeniu gry losowej organizator ma 30 dni na rozliczenie z prawidłowego przeprowadzenia losowania w Urzędzie Celno-Skarbowym.

8. Sankcje grożące za zorganizowanie loterii fantowej bez zezwolenia Urzędu Celno-Skarbowego

Wielu organizatorów nie jest świadomych obowiązku zgłoszenia loterii fantowej zgodnie z przepisami ustawy o grach hazardowych. Popularnym zjawiskiem jest, że organizatorzy uchylają się stosowania obowiązujących przepisów dotyczących gier hazardowych, uznając je za zbyt złożone z dużą ilością formalności do spełnienia. Niestety takie działania mogą wiązać się z pewnymi konsekwencjami. Przeprowadzenie takiej loterii bez wcześniejszego zgłoszenia lub uzyskania zezwolenia skutkuje karą finansową w wysokości 100% przychodu, który uzyskany został z przeprowadzonej gry hazardowej. Ponadto, organizator może ponieść odpowiedzialność karno-skarbową na podstawie art. 107 k.k.s. Decyzję w sprawie nałożenia kary wydaje naczelnik urzędu celno-skarbowego właściwy ze względu na przeprowadzoną grę. Nałożoną karę należy uiścić w terminie 7 dni od dnia ostatecznej decyzji naczelnika.

9. Procedura wydawania nagród

Nagrody wydawane są na podstawie przedstawionego losu lub innego dokumentu potwierdzającego udział w grze. W przypadku zagubienia lub zniszczenia potwierdzenia udziału w grze, uczestnikowi nie przysługuje prawo do dochodzenia roszczeń wobec organizatorów. Na prośbę uczestnika, organizator jest zobowiązany wystawić zaświadczenie potwierdzające uzyskanie nagrody. Termin na wydanie takiego zaświadczenia upływa już dzień po dacie uzyskania lub wydania nagrody.

Ponadto, organizator ma obowiązek zaewidencjonować każde wydane zaświadczenie, a także posiadać jego odpis. Informacje dotyczące wysokości wygranych lub przegranych objęte są tajemnicą uczestnika, którą organizator ma obowiązek przestrzegać. Dane takie mogą być jedynie ujawnione na żądanie Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, funkcjonariusza celnego, inspektora kontroli skarbowej oraz sądu i prokuratora na skutek toczącego się postępowania. Dodatkowo należy zwrócić uwagę że uczestnik ma 6 miesięcy na odbiór wygranej, po tym czasie organizator nie ma obowiązku wydania nagrody uczestnikowi.

10. Podatek od dochodu z loterii fantowej

Opodatkowanie dochodu z loterii fantowej wskazuje podatek od gier hazardowych, którego stawka wynosi 10%. Podstawą opodatkowania jest całkowita suma wpływów pozyskana ze sprzedaży losów. Podatnikiem jest organizator loterii, jeśli wartość puli nagród przekracza kwotę bazową. Podatnik zobowiązany jest obliczyć i wpłacić podatek za przeprowadzoną loterię na rachunek właściwego urzędu celno-skarbowego. Wpłata nastąpić musi w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy rozliczenie. Warto jednak zwrócić uwagę, że tak zwane małe loterie fantowe nie są objęte podatkiem. Wynika to z przepisów, które wskazują, że organizatorzy nie są podatnikami podatku od gier.

Więcej można również przeczytać w tym opracowaniu przygotowanym bezpośrednio przez Administrację Skarbową, do czego oczywiście zachęcamy.