Darowizna samochodu wykupionego na cele prywatne z leasingu przez przedsiębiorcę może pozwolić uniknąć opodatkowania

Przedsiębiorcy, któremu przysługuje wykup pojazdu po okresie leasingu, korzystniejsze może się okazać dokonanie darowizny członkowi najbliższej rodziny. Trzeba wówczas pamiętać o spełnieniu kilku ważnych warunków. Pomimo, że nowe przepisy obowiązują od 3,5 roku (od 1.1.2022 roku), to organy skarbowe w wydawanych interpretacjach potwierdzają możliwość zastosowania alternatywnych (i korzystniejszych dla podatników) rozwiązań, pozwalających nawet całkowicie uniknąć podatków: VAT, PIT oraz podatku zdrowotnego, na dalszym etapie również podatku od spadków i darowizn.

Na potrzeby niniejszego artykułu, przedstawimy 3 możliwe rozwiązania (niewyłączne oczywiście), przyjmiemy wspólne założenia i zestawimy różnice. Darowizna samochodu wykupionego na cele prywatne z leasingu przez przedsiębiorcę - pod pewnymi warunkami - może pozwolić uniknąć opodatkowania

=====================

Założenia:

a.     Przedsiębiorcy przysługuje wykup auta osobowego (użytkowanego w leasingu operacyjnym) w kwocie 5.000 zł netto + VAT 23% = 6.150 zł brutto – po 36 miesięcznym okresie leasingu

b.     Wartość rynkowa auta na moment wykupu to 80.000 zł

c.     Przedsiębiorca rozważa 3 możliwe scenariusze wykupu

d.     Przedsiębiorca zakłada sprzedaż auta po wykupie

e.     Prowadzący działalność podmiot jest czynnym podatnikiem VAT, któremu przysługuje 50% odliczenia VAT

Scenariusz 1: wykup auta na potrzeby prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i następnie sprzedaż

W tym scenariuszu, przedsiębiorca zaliczy pełną wartość netto zakupu do kosztów podatkowych obniżając podstawę opodatkowania PIT i składki zdrowotnej ZUS, a także odliczy pełną wartość VAT (50% w chwili otrzymania faktury zakupu i 50% jeśli dokona sprzedaży w pierwszym miesiącu 60 miesięcznego okresu przysługującej korekty VAT).

Z drugiej strony dokonując sprzedaży auta o wartości rynkowej 80.000 zł rozliczy podatek VAT należny, a o wartość netto podwyższy podstawę PIT oraz składki zdrowotnej ZUS. W związku z tym, że podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie, będzie zobligowany do wystawienia faktury i naliczenia podatku VAT należnego.

Na podstawie danych z założenia otrzymujemy:

Koszt: 5.000 zł (wartość netto faktury wykupu)

Przychód: 65.041 zł (wartość netto, od wartości rynkowej brutto 80.000 zł)

Podatek naliczony VAT (od zakupu), podlegający odliczeniu (pod warunkiem sprzedaży w miesiącu wykupu auta z leasingu): 1.150 zł (6.150 – 5.000)

Podatek należny VAT (od sprzedaży), podlegający zapłacie: 14.959 zł (80.000 – 65.041)

Zatem podstawa opodatkowania PIT oraz składki zdrowotnej ZUS wynosi w tym scenariuszu 60.041 zł (65.041 zł minus 5.000 zł), natomiast podatek VAT do zapłaty 13.809 zł (14.959 zł minus 1.150 zł).

W tym scenariuszu zwracamy uwagę, że przedsiębiorca, który wykupi auto z leasingu, musi zgodnie z przepisami odczekać 6 lat z jego sprzedażą, jeśli chce uniknąć PIT - nawet gdy wykorzystywał auto na cele prywatne, sprzedaż pojazdu musi rozliczyć jako przychód z działalności gospodarczej.

Takie rozwiązanie jest zdecydowanie najkorzystniejsze przy założeniu, że przedsiębiorca będzie wykupione auto wykorzystywał dalej w prowadzonej działalności (do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT) i nie będzie go sprzedawał. A contrario, jest to rozwiązanie najbardziej niekorzystne w przypadku chęci sprzedaży auta, w najbliższym czasie od momentu wykupu.

Scenariusz 2: wykup auta na potrzeby prywatne i następnie sprzedaż

W tym scenariuszu, podatnikowi jako osobie prywatnej nie przysługuje prawo do odliczenia VAT, w związku z tym nie ma obowiązku doliczenia VAT przy sprzedaży, tym samym wystawienia faktury VAT. Niemniej, jeśli w okresie 6 lat dokona sprzedaży (a na potrzeby porównania scenariuszy przyjęliśmy, że sprzeda auto w miesiącu jego wykupu z leasingu), uzyskana kwota ze sprzedaży będzie jego przychodem. Zatem na podstawie przyjętych założeń:

Koszt: 6.150 zł

Przychód: 80.000 zł

Podatnik jako osoba prywatna osiągnie dochód z działalności gospodarczej do opodatkowania PIT (pomimo że dokonała transakcji jako osoba prywatna) w wysokości 73.850 zł

---

Polecamy również:

Czy od wynajmu auta za granicą trzeba zapłacić w Polsce podatek u źródła ?

Przekazanie samochodu żonie jako nieobjęte VAT

Różnica pomiędzy remontem a ulepszeniem środka trwałego – skutki podatkowe

---

Scenariusz 3: wykup auta na potrzeby prywatne i następnie darowizna bliskiej osobie z tzw. „grupy zerowej”

Przedsiębiorca po wykupie auta z leasingu i przeznaczeniu go na cele prywatne płaci podatek od dochodu z tytułu jego sprzedaży, jeśli od momentu wykupu auta do momentu jego sprzedaży nie upłynie 6 lat (Scenariusz 2). Dotyczy to tylko odpłatnego zbycia, czyli sprzedaży, a nie darowizny. Jeśli przedsiębiorca wykupi auto z leasingu i następnie przekaże go w formie darowizny członkowi rodziny, transakcja ta będzie neutralna w PIT, ponieważ taka transakcja nie dotyczy przepisów ustawy o PIT, ale ustawy o podatku od spadków i darowizn, a darowizna ma charakter darmy (nieodpłatny).

Potwierdzają to liczne interpretacje podatkowe, w których dyrektorzy KIS potwierdzają, że jeśli przedsiębiorca (obecny jak i były) wykupuje auto na cele prywatne, tym samym nie ujmując faktury w swoich księgach ani rejestrach VAT (nie pomniejszając dochodu i nie odliczając VAT), nie wprowadzając wartości nabycia środków trwałych do ewidencji środków trwałych, wykorzystując je wyłącznie do celów prywatnych, a następnie dokonując darowizny: czynność taka nie podlega u niego opodatkowaniu PIT.

Zatem na naszym przykładzie, stratą jest brak możliwości zaliczenia do kosztów faktury wykupu w kwocie 6.150 zł, ale unikamy podatku od dochodu 73.850 zł. Jest to szczególnie korzystne w przypadku niskiej kwoty wykupu i jednocześnie stosunkowo wysokiej wartości rynkowej pojazdu.

Osoba obdarowana natomiast, jeśli – jak założyliśmy – należy do tzw. „0 grupy podatkowej” w znaczeniu ustawy o spadkach i darowiznach (małżonek, zstępni /syn, córka, wnuki, prawnuki/, wstępni /matka, ojciec, dziadkowie/, rodzeństwo, ojczym i macocha), jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, oczywiście pod warunkiem odpowiedniego zgłoszenia tego faktu organom skarbowym przez obdarowanego, w ustawowym terminie 6 miesięcy na formularzu SD-Z2 (jest to bardzo ważna formalność, warunkująca zwolnienie).

Osoba obdarowana może natomiast, po upływie pełnych 6 miesięcy dokonać sprzedaży, a transakcja ta nie będzie podlegała pod jakiekolwiek opodatkowanie (6 miesięcy, które muszą upłynąć liczy się od 1 dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym osoba obdarowana otrzymała darowiznę). W tym przypadku przychód ze sprzedaży auta należy zakwalifikować do źródła przychodów opisanym w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT, czyli do odpłatnego zbycia rzeczy. Sprzedaż nie podlega opodatkowaniu po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło jej nabycie.

Tutaj ważna uwaga: w przypadku małżonków, którzy posiadają wspólność majątkową, darowizna auta małżonkowi i jego sprzedaż nie pozwoli uniknąć zapłaty podatku dochodowego, z uwagi na to że pojazd wchodzi do majątku wspólnego małżonków, a więc podatnik nadal jest jego właścicielem (razem z małżonkiem). Wyjściem z sytuacji może być darowizna innej osobie z grona wspomnianej wcześniej „grupy zerowej” (np. rodzicowi czy rodzeństwu), dzięki czemu dodatkowo nie wystąpi obowiązek zapłaty podatku PCC.

Powyższe zasady dotyczą oczywiście nie tylko samochodu, ale też motocykla, roweru i każdego innego majątku ruchomego.